Gelir vergisinin yüzde 65’ini çalışanlar ve küçük esnaf ödüyor
TEPAV tarafından yayımlanan Bütçe İzleme Bülteninde, 2024’te gelir vergisi ödemelerinde çalışanların hissesindeki 5,5 puanlık artış dikkat çekti. Yüksek faiz ve enflasyon bir yana kimi eserlerdeki harikulâde fiyat artışlarının olduğu 2024’te, tüm gelir- yararlardan alınan vergi kalemleri dikkate alındığında, gelir vergisinin yüzde 65,4’ünü çalışanlar ödedi. 2023’te bu hisse yüzde 59,9 düzeyindeydi.
Sadece Gelir Vergisi (beyan, süreksiz gelir vergisi ve kolay metot dışarıda bırakılarak) ve bunun içindeki ücretlilerden direkt kesilen gelir vergisi tevkifatına bakıldığında oranlar çok daha yüksek düzeylere geliyor. Ekonomim’den Mehmet Kaya’nın haberine nazaran, yalnızca gelir vergisinin yüzde 93,4’ünü ücretliler ödüyor. Fiyat olarak bakıldığında, 1 trilyon 527.6 milyar TL olan gelir vergisinin 1 trilyon 1 trilyon 426.6 milyar TL’sini çalışanlar tarafından verildi.
Hakan Yılmaz ve Coşkun Cangöz tarafından hazırlanan TEPAV bülteninde, gelir vergisi ve kurumlar vergisindeki gelişmeler öne çıkarıldı. Gelir vergisi tevkifatının (ağırlığı direkt fiyatlardan kesilen) 2024’te bir evvelki yıla kıyasla yüzde 123 artarken, kurumlar vergisinin yalnızca yüzde 10 artış kaydettiğine vurgu yapıldı.
Bültende, “Kurumlar vergisinde düzenlemelerin 2025’e bırakılması, değerli sayıda yapısal nitelikli düzenlemeden vazgeçilmesi ve enflasyon muhasebesi uygulamasındaki tereddütlerle birlikte düzenlemedeki tasarım sorununa, şirket ve banka karlarındaki düşme eşlik edince kurumlar vergisi tahsilatı GSYH’ye oran olarak daha evvel çıkmış olduğu yüzde 3’lü düzeylerden yüzde 2’lere düşmek suretiyle gelir vergisi tahsilatının tekrar altında kalmıştır” değerlendirmesi yapıldı.
TEPAV bülteninde, 2024’te vergi gelirlerindeki yüzde 62,3 artışa gelir vergisi tevkifatının yüzde 28,1’lik katkısına dikkat çekildi. Ücretliler ve menkul değerler üzerinden yapılan kesinti “belirleyici” olarak nitelenen bültende, “Yaptığımız hesaplamada toplam vergi gelirleri tahsilatı içinde yaklaşık yüzde 35’ler düzeyinde olan dolaysız vergilerin yüzde 41’ine ulaşan kısmı fiyat nitelikli gelir elde edenler tarafından ödenmektedir. Gelir vergisi tahsilatı içinde ise ücretlilerin hissesi 2024 yılında iddiası olarak yüzde 65’lere çıkmıştır” yorumu yapıldı.
HANELERE EK FİNANSMAN MALİYETİ
2024 yılı vergi gelişmelerinde BSMV artış içinde tüketici kredileri başta olmak üzere kredi genişlemesine dikkat çekilen bültende, “Özellikle istisna dışında olan işletmeler ile haneler açısından değerli bir ek finansman maliyeti manasına gelmektedir. Bu da vergide adalet unsuru açısından meşruiyeti sorgulayan bir siyaset uygulaması haline dönüşmektedir” bilgisi verildi.
HİZMET ALIMLARINDA ÖDENEK AŞILDI
TEPAV Bütçe İzleme Bülteninde, bütçe harcamalarının 2024’te yüzde 63,6 arttığı, Başlangıç bütçesinin 312, OVP’nin ise 436 milyar TL altında kaldığı; cari transfer ile sermaye transferleri kalemlerinin ödenekten daha düşük masraf yapıldığı kaydedildi. Buna karşılık, tasarruf paketinde yer alan mal ve hizmet alımlarında ödeneğin aşıldığı vurgulandı. Harcamalardaki gerçek artışın sarsıntı kaynaklı olduğu vurgusu yapıldı.
Öte yandan, cari transfer içinde 2016 milyar TL’lik güç yüklü KİT misyon zararlarına dikkat çekildi. Enflasyonun tesirinin görüldüğü 2024’te toplumsal muhafazaya yönelik bütçe harcamalarında kısmi bir artış olmakla birlikte, GSYH’ye oranlandığında ise düşüş gözlendiği, toplam toplumsal muhafaza harcamalarının GSYH’ye oranının yüzde 1,06, yoksulluk harcamaları ise yüzde 0,62 seviyesine indiği belirtildi. Bültende, BOTAŞ’ın borçlarındaki mahsuplaşmanın şeffaflık azaltıcı tesiri ile bütçe açığı ve finansmanında, emanet ve avanslar yoluyla 2025’e aktarılan fiili gerçekleşmenin bütçe açığını aşağı çektiği kaydedildi.
patronlardunyasi.com
