Antik kentte kazı yapıyorlar aile bütçesine katkı sağlıyorlar
Kenan GÜRBÜZ
Hyllarima antik kentinde 2021 yılında başlayan hafriyat çalışmaları aralıksız sürüyor. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinin (MSKÜ) takviyeleriyle yürütülen Asarcık Doruğu kazılarında, Anadolu Selçuklu Periyodu ile Hitit Uygarlığından Orta Tunç Çağı’na uzanan kültür katmanlarına ulaşıldı.
Asarcık Doruğu hafriyatları, MSKÜ Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bekir Özer’in bilimsel sorumluluğunda 2022 yılının Mayıs ayında başlanmış. Muğla’nın Kavaklıdere ilçesinde bulunan Asarcık Zirvesi’nde 2 yıldır devam eden hafriyatlarda, Anadolu Selçuklu Dönemi’ne, Hitit Uygarlığına ve Orta Tunç Çağı’na ilişkin bulgular elde edilmiş.
İLK YERLEŞİM MİLLATAN EVVEL 3 BİNLİ YILLARA AİT
Kazı Lideri Doç. Dr. Bekir Özer, bugüne kadar gerçekleştirilen hafriyat ve araştırmalar sonucunda Asarcık Tepe’de yerleşimin MÖ 3. bin yılın sonuna işaretlendiğini söyledi. Hafriyat sorumlusu Doç. Dr. Bekir Özer, Asarcık Doruğu çalışmalarına ait şunları söyledi:
“Oldukça dik bir zirvenin düzlüğünde konumlanan yerleşim izleri, sonraki kültürel periyotlarda daima tahrip edilmiştir. Bu nedenle Asarcık Tepe’nin kültürel sürekliliğini oluşturan katmanlar Orta Çağ ve Erken Hellenistik Periyot dışında son derece sonlu bilgiyle günümüze ulaşmıştır. MÖ 2. bin yıl ömür izlerini taş ve kerpicin yapı materyali olarak kullanıldığı yer temelleri oluşturur. Yeniden bu yerler ile temaslı çoğunlukla çanak çömlekten oluşan; yer yer taş alet ve dokumacılığın izlerinin işareti olan ağırşakların ele geçirildiği gereç kültürü bileşenleri ile de karşılaşılmıştır. MÖ 1200 ile MÖ 330-320 yılları ortasında yerleşimin devam ettiğini ise Kıyı Ege ve İç Batı Anadolu ile temaslı çanak çömlek buluntular deliller. Bu süreç ile bağlantılı doruğun doğu ve güney yamaçlarında yer yer âlâ korunmuş olduğu gözlenen Demir Çağı suruna ilişkin kalıntılar görülebilmektedir.”
2.5 METRE YÜKSEKLİĞİNDE SUR DUVARLARI
Kazı Lideri Doç. Dr. Bekir Özer, Tepede karşılaşılan son kültür devrinin Orta Çağ ile alakalı olduğunu tabir ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bugün buraya gelen birini yer yer 3,5 metre yüksekliğinde korunmuş kuleler ile desteklenmiş; 2,5 metre yüksekliğinde ve 2 metre kalınlığında sur duvarları karşılar. Savunma sisteminin içi son derece sık bir mimari dokuya sahiptir. Kimi yerlerde gerçekleştirdiğimiz çalışmalar ve sur duvarı üzerinde bilhassa kapıların olduğu kısımdaki hafriyatlar, zirvenin MS 13. yüzyılın birinci yarısında yangın geçirdiğine işaret eder. Bu bilgi bizi şaşırtmaz zira bölgenin Menderes Vadisi üzerinden gelen Türk akınlarıyla fethedilmesinin somut arkeolojik delili olarak görülmelidir. Hasebiyle Asarcık Tepe’nin bulunduğu bölge çağlar boyunca güneybatı Anadolu’yu hakimiyeti altına almak isteyen tüm güçlerin mecburî geçiş güzergahlarından biridir. Kelam konusu bu durum günümüze ulaşmış arkeolojik mirasın oluşmasına da yansımıştır.”
Özer, hafriyatta takım dışında Antik kentin bulunduğu Derebağ Mahallesinde yaşayan bayanlarında çalıştığını söyledi.
KAZIDA ÇALIŞAN KÖYLÜ KADINLAR
Kavaklıdere İlçesinin Derebağ Mahallesi hudutları içerisinde yer alan Hyllarima antik kentinde 2021 yılında başlayan hafriyatlarda, antik kentin bulunduğu mahallede yaşayan bayanlar çalışıyorlar. Gün boyunca tarihle iç içe çalışan bayanlar, güneşin altında çalışmaya aldırış etmiyorlar. Bayanları en çok sevindiren şey ise hafriyat esnasında buldukları sikke, çanak, çömlek üzere tarihi eserler.
Kazıda başladığı günden beri 3 yıldır aralıksız çalışan Derebağ Mahallesi sakinlerinden 2 çocuk annesi Fatma Canbaz, hafriyatlarda çalışmayı çok sevdiğini anlatarak, şunları söyledi:
“Bugüne kadar hafriyatlarda 10’a yakın sikke buldum, çok sayıda çanak çömlekte buldum. Hafriyatta çalışarak tıpkı vakitte aile bütçeme katkı da sağlıyorum. Çocuklarıma hafriyat ve bölgemizin tarihi hakkında öğrendiklerimi anlatıyorum. Çocuklarım da benim hafriyatta çalıştığımı arkadaşlarına anlatıyorlar. Bu çok hoş bir his. Antik kent hakkında bilgiler ediniyoruz. Tarihi sevmeye başladık”
Hyllarima antik kentinde yürütülen hafriyat ve onarım çalışmalarında vazife alan bayanlar şunları söylediler:
“Bu işi yaptığımız için memnunuz. Toprak altından bir yapıtı çıkarmanın verdiği heyecanı hiçbir şeye değişmeyiz. Bugüne kadar çok sayıda sikke, çanak çömlek ve yapıtı biz bulduk. Hepimiz işimizi Severek yapıyoruz. Gün boyunca tarihle içi içe olmak farklı bir his. Antik kenti vakit zaman Türkiye’nin farklı kentlerinden ziyarete gelenler, hafriyat çalışmalarını bayanların yaptığını öğrenince evvel şaşırıyorlar, sonra keyifli oluyorlar. Ortamızda mesken hanımı olanda var, Çiftçilik yapanda. Hepimiz Derebağ Mahallesindeniz”
HYLLARİMA ANTİK KENTİ
Hyllarima, bölge yerleşimleri ortasında kalıntıları korunarak bugüne ulaşmış seçkin kentlerden biridir. Marsyas (Çine Çayı) ve Harpasos (Akçay) Vadileri ortasında dağlık bir alanda yer alan kent, Menderes vadisini İç Karia ve oradan da kıyı bölümlere bağlayan değerli bir geçiş noktası üzerinde yer alır. Kentteki birinci yerleşimin tarihi Hitit periyoduna (Günümüzden 3500-4000 yıl önce) kadar gitse de günümüzde ayakta kalan yapılar Klasik, Hellenistik ve Roma periyotlarına aittir.
Yaklaşık 2 km uzunluğunda surlarla çevrilmiş Hyllarima yerleşiminin doğu yarısı, savunması kolay bir kaya kütlesi üzerinde yer alır. Kentin bu kısmında Aphrodisias tarafına açılan Doğu Kapı ve buradan tümülüs (kahraman mezarı), bouleuterion (meclis binası) ve agoraya (pazar yeri) ulaşan doğu-batı taraflı ana cadde, batı kısmında anıtsal teras duvarları ve gerisindeki yapı kalıntıları yer alır.
Kentin orta kısmı tiyatro, bouleuterion (meclis binası), agora (pazar yeri) üzere kıymetli kamu yapılarına ayrılmıştır. Batı yarısında ise konut alanları yer alır. Nekropol alanı (mezarlık alanı) ise kentin güneydoğusunda yerleşiktir. Sur duvarları ve anıtsal teras duvarlarında kullanılan taşlar, direkt yerleşimin bulunduğu bölgeden temin edilmiş, anıtsal yapılarda kullanılan mermerlerin ise kentin doğusundaki mermer ocaklarından getirildiği anlaşılmıştır.
patronlardunyasi.com
