Daimler Benz’in Türk dostu eski CEO’su Edzard Reuter hayatını kaybetti
Mercedes’in üreticisi Daimler-Benz şirketinin eski Yönetim Kurulu Lideri Edzard Reuter’in 96 yaşında yaşında hayatını kaybettiği duyuruldu. Eşi ile kendisi ismine kurulan Helga ve Edzard Reuter Vakfı tarafından yapılan açıklamada Reuter’in 27 Ekim’de Stuttgart kentinde öldüğü belirtilerek “Ölümü bizi büyük bir yasa boğdu” denildi.
Daimler’in 1987-1995 yıllarında yönetim kurulu başkanlığını yapan Reuter, şirketi klasik bir araba üreticisinden bir teknoloji devine dönüştürmek istediyse de bu yapısal değişiklik gayesinde başarılı olamadı. Bazılarına nazaran ardında 36 milyar Alman Markı ziyan bıraktı ve ülkenin barış devrinde en fazla ziyana yol açan yöneticisi oldu.
Pek çok uzman ise bugün geriye bakıldığında Reuter’in periyoduna nazaran vizyoner olduğunu ve şirketi bugünlere hazırlamaya çalıştığını düşünüyor. Araba uzmanı Andreas Stockinger, Daimler’in bugün Çin pazarındaki bağımlılığına bakıldığında Reuter’in devrindeki planına atfen, “Yazık, o heyecan verici, çok çok çok büyük düşünülen vizyonun hayata geçirilme talihi olmaması çok acı” diyor.
MATEMATİK VE FİZİĞE BAŞLADI, HUKUK OKUDU
Sosyal demokrat bir aileden gelen Edzard Reuter’in babası da annesi de Toplumsal Demokrat Parti’nin (SPD) faal üyeleriydi. Annesi Hanna SPD’nin parti yayın organı İleri (Vorwärts) gazetesinde sekreter olarak çalışıyordu. Babası Ernst ise partinin evvel mahallî idarelerinde misyon aldı, Hitler rejiminin devrilmesinden sonra ise 1951-1953 yıllarında hem eyalet hem de kent olan Berlin’in Belediye Başkanı oldu.
Reuter de ailesi üzere SPD üyesiydi ve yıllarca partide kıymetler odaklı, adil refah dağılımını öngören bir ekonomik çizgi için gayret etti. Kültürel çeşitlilik, toplumsal ve toplumsal barış onun için değerli kıymetler oldu.
Reuter Ailesi, 1935 yılında Almanya’da Hitler rejiminin iktidara gelmesi sonrasında Musevilere karşı soykırım başlatılınca Türkiye’ye sığındı ve Edzard Reuter’in 11 yılı Türkiye’de geçti. Çok uygun Türkçe de konuşan Reuter’in çocukluk ve gençlik yılları Ankara’da geçti. Reuter, bu göç geçmişi nedeniyle ömrü boyunca kültürel çeşitliliğin zenginlik olduğunu savundu, bu tarafta fahri çalışmalar yürüttü.
Almanya’nın bir göç ülkesi olduğuna vurgusuyla “Yabancı olanın bize geldiğinde ve bizimle yaşadığında hayatımızı zenginleştirdiğini ve değiştirebildiğini öğrenmemiz gerekiyor” diyerek Almanya’nın bir göç toplumu olma gerçeğiyle yüzleşmesi istikametinde davetler yaptı.
Nazi rejiminin devrilmesinden sonra ise ailesiyle Almanya’ya dönen Reuter, evvel matematik ve fizik okumaya başladı, lakin daha sonra hukuk fakültesine geçti. Üniversite eğitiminin akabinde da 1965’te Mercedes’in üreticisi Daimler-Benz şirketinde işe girdi. Reuter, 1976’ta orada şirketin yönetim kurulu üyesi oldu, 1987-1995 yıllarında Daimler’in yönetim kurulu başkanlığını yaptı.
“İKİNCİ VATAN”
Türkiye-Almanya alakalarının değerli aktörlerinden biri olan Edzard Reuter, Türkiye’yi daima “ikinci vatanı” olarak andı. Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecine de takviye veren Reuter, verdiği eski bir söyleşisinde Türkiye’ye dair çocukluk anılarını şöyle anlatmıştı:
“Türkiye ile ilgili aklımda kalan en bariz özellik ülkenin her yerinde karşılaştığımız misafirperverlikti. Kent insanından tutun da kırsal alanda karşılaştığımız köylüye kadar herkes bize en dostça biçimde konutunu, sofrasını açtı. O açıdan Türkiye’deki anılarım bana ülke insanın dünyaya, farklı kültürden insanlara ne kadar meraklı ve açık olduğunu gösterdi. Bu, benim için hayatımın en değerli anısı, en değerli tecrübesi oldu.”
Çocukluğunu geçirdiği Ankara’yı o periyot beklemedikleri biçimde çağdaş bir kent olarak tanımlayan Reuter, “Çünkü eğitime değer veren ve yüzünü çağdaş dünya dönmüş insanların kentiydi Ankara. Alışılmış bu, tüm Türkiye’ye yayılan bir ruh haliydi” demişti. Reuter, 2014’te verdiği röportajında şöyle devam etmişti:
“Geçmişle bugün ortasında değişmeyen tek şey ise Türk insanın dünyaya açık duruşu. Bu, Türkiye’nin gücü diye düşünüyorum ve umarım değişmez.”
TÜRKİYE-ALMANYA MÜNASEBETLERİNİN KIYMETLİ AKTÖRÜYDÜ
Reuter’in mevti konusunda DW Türkçe’ye konuşan Almanya Türk Toplumu Eş Başkanı Gökay Sofuoğlu, “Reuter Cumhuriyet sonrasının en yakın şahitlerinden, Türk-Alman dostluğunun tüm zorluklara karşın daima kararlı savunucusuydu. Reuter’in mevti, bir periyotla ilgili bir nevi tarihi evrakın de yok olması manasına geliyor” dedi.
Almanya-Türkiye Parlamentolar Ortası Dostluk Kümesi Sözcüsü ve Sosyal Demokrat Parti (SPD) Federal Meclis Milletvekili Macit Karaahmetoğlu da “Edzard Reuter bir oburunun olmadığı kadar halklar ortası anlayışı temsil eden bir isimdi. Çocukluğu ve gençliği Türkiye’de sürgünde geçen Reuter, Türkiye’de ikinci bir vatan buldu ve o vatanı hayatının sonuna kadar da kalbinde taşıdı” tabirlerini kullandı.
“Reuter’in yaptığı konuşmalar yahut çocukluk ve gençlik anılarını anlattığı söyleşileri dinlemek ve okumak daima insanın kalbini ısıttı” diyen Karaahmetoğlu, sorun Türkiye’nin bugün içinde bulunduğu olumsuz siyasi şartlar olduğunda ise daima eleştirel ve özgür bir bakışa sahip olduğunun altını çizdi. Karaahmetoğlu’na nazaran Reuter’in yol arkadaşları ve etrafındaki beşerler, onun biçimlenmesinde büyük rol oynadığı başşehir Berlin ve Türk-Alman toplumu daha uzun yıllar ona anma ve hürmet duymaya devam edecek.
patronlardunyasi.com
