Hamdi Akın: Türk bankaları konuta değil madene kredi versin
Necla DALAN
Madencilik dalında son devirde kıymetli bir hareketlilik yaşanıyor. İliç’te yaşanan vahim kazayla kesime ait tartışmalar tepe yaparken yeni ihale ve yatırımlar da sık sık gündeme geliyor. Örneğin geçtiğimiz günlerde Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından açılan Sinop Boyabat bakır madeni alanının ihalesini 3,6 milyar TL bedelle Cengiz Holding’in şirketi Eti Bakır aldı. Lakin ihale koşullarını yalnızca bu şirketin karşılayabilmesi kamuoyunda tartışmalara neden oldu.
Sektörde Doğan Holding’in son atılımları de hayli konuşuldu. Gümüştaş Madencilik ve Doku Madencilik şirketlerinin yüzde 50 paylarını Kurmel Holding A.Ş.’den, yüzde 25 paylarını ise Ortadoğu Otomotiv’den satın alarak madencilik dalında büyüme kararı alan Doğan Holding, önümüzdeki dört yılda yalnızca Niğde Bolkar alanında 100 milyon dolarlık tesis ve yeraltı madencilik yatırımı yapmayı planlıyor.
“BENCE MADENLER TÜRK YATIRIMCILARA VERİLMELİ”
Akfen Holding de madenciliğe yatırım yapan gruplardan… Akfen Holding, 2016 yılında Acacia Maden İşletmeleri’ne ortak oldu. 2010 yılında Kastamonu Hanönü ilçesinde Gökırmak Bakır Madeni Projesi’ni işletmek üzere kurulan Acacia’da Akfen’in ortakları CNBC kanalını tekrar Türkiye’ye getiren, akabinde Şekerbank paylarına talip olan İlbak ve BMA Madencilik. Acacia’da Akfen’in yüzde 42.5, İlbak’ın yüzde 42.5, BMA’nın ise yüzde 15 payı var. Geçtiğimiz hafta sonu Akfen’in kurucusu olduğu Türkiye İnsan Kaynakları, Eğitim ve Sıhhat Vakfı’nın (TİKAV) Edinburgh Dükü Kupası (The Duke of Edinburgh Cup) ikinci ayağını izlemek için Riva MVK Golf Kulübü’ne gittim.
Burada Akfen’in Yönetim Kurulu Lideri Hamdi Akın ile sohbet ederken son periyotta madencilik kesimindeki hareketliliği sordum. Eti Bakır’ın aldığı ihaledeki izabe tesisi sahibi olmak koşulu yüzünden ihaleye girmediklerini söyleyen Akın, “Madenciliğe yeni yatırımlar olacaktır. Biz 350 milyon dolar yatırım yaptık, kimsenin haberi olmadı. Hala da yatırım yapıyoruz. Maden işi hoş bir yer yakalarsan cazip. Maden ihracatı ülke için hoş bir gelir kaynağı. Madenin anında memleketler arası piyasada alıcısı var, elde kalması kelam konusu değil. Ve bence madenler Türk yatırımcılara verilmeli, yabancılara maden verilmemeli” diye konuştu.
“BANKALARDA MADENDEN ANLAYAN KİMSE YOK, EMLAK PROJESİ DE ODACI DA MÜDÜR DE ANLIYOR”
Madenciliğin uzun periyodik yatırım süreçleri yüzünden bankalarca kredilendirilmediğine dikkat çeken Akın şöyle devam etti:
“İtibarlı danışmanlık şirketlerinin raporları olmadan bankalar madenciliği kredilendirmiyor. Ayrıyeten Türk yatırımcıya yabancı bankalar kredi vermiyor. Yani maden Türkiye’de ve sahibi Türk ise vermiyorlar. Ancak Türkiye’deyse ve sahibi yabancıysa farklı oluyor. Yabancıların hakkı daha fazla korunuyor. Zira yatırım periyodu çok uzun. Bir iki sene olsa tamam ancak 6-7 sene sürüyor. Hiçbir Türk bankası madene proje finansmanı yapmaz. Zira onu anlayacak, kıymetlendirecek, fizibilitesine bakacak takımları yok. Fakat gel şuraya emlak projesi geliştiriyorum de onu genel müdürden odacısına kadar herkes anlıyor. Türk bankalarının da madenciliğe bakışı değişmeli. Risk alınacaksa madencilikte alınmasında yarar var. Zira tutarsa madende önemli gelir var.”
“VAKIF KURULSUN HEM BİZ YATIRIMCILARA HEM KAMUYA HEM DE HALKA EĞİTİM VERİLSİN”
İhracat manasında madenciliğin çok değerli olduğunu yineleyen Akın, “Ancak madencilik denince kamuoyunda reaksiyon oluşuyor. Onu ortadan kaldırmak lazım” dedi ve şu teklifte bulundu:
“Asıl değerli olan tabiatla madenin barışık bir biçimde yürüyüp yürüyemeyeceği. Bunu yürütebilmek, bunu sağlayabilmek lazım. Evet maliyetler yükseliyor lakin sonuçta bu maliyetlerin hepsi yerli. İthal ikamesi yapmıyorsun. O yüzden doğayı tahrip etmeden yapılabilecek madenciliğe bakmak lazım. Bu mevzuda bizlere yani yatırımcılara önemli eğitim verilmesi lazım. Devletin bir kurulu ya da devlet bir vakıf kursun madencilere eğitim versin. Kamuoyu ne istiyorsa, nasıl isteniyorsa, nelere dikkat edilmesi gerekiyorsa eğitim verilsin. Madenciyi, devleti, halkı bilgilendirmek, eğitmek lazım kâfi artık… Her baştan bir ses çıkıyor. Halk, medya, siyasetçi herkes farklı konuşuyor. Bunun artık bir eğitim temeline oturtulması gerekiyor. Devlet eliyle yapılabilir, yarı devlet olabilir, bir vakıf olabilir, TEMA ve TOBB yapabilir. Profesörler dolu, istekli çalışacak çok kişi var Türkiye’de. Devlet memurunu, lokal yönetimleri de eğitmek lazım. Mesela Çanakkale’de bu mevzuda hassasiyet var ve vali, belediye başkanı, memurlar, orman idaresi hepsi eğitimli… Bunu yaygınlaştırmak lazım. Bunları yaparsak bankaların bakış açısı değişir. Bankalarda maden mühendislerinin çalışması gündeme gelir, yeni bir ünite oluşur bu işleri inceleyecek… Raporları koyduğunuzda inceleyecek adam yok bankalarda şu anda. Türkiye artık bir maden ülkesi ve bunu işlemek lazım.”
patronlardunyasi.com
