Mevduat faizleri yüzde 54.98’e geriledi, kredi faizlerinde gevşeme haziran sonrasına kaldı
Geçen yıl 22 yılın tepesine ulaşan mevduat ve gereksinim kredi faizleri, Merkez Bankası’nın (TCMB) gevşeme süreciyle birlikte düşüşe geçti. TCMB bilgilerine nazaran gösterge kabul edilen 1-3 ay vadeli TL mevduat faizi, 17 Ocak haftası prestijiyle yüzde 54.98 ile 10 ayın en düşük düzeyine geriledi. Böylelikle, Merkez’in gevşeme sürecine başladığı 26 Aralık’tan bu yana siyaset faizinde 5 puanlık gerileme olurken, birebir devir aralığında 1-3 aylık TL mevduat faizi oranında 4.46 puanlık düşüş yaşandı. Lakin, TCMB bilgilerine yansıyan bu oran, yüksek hacimli döviz dönüşümlü kur muhafazalı mevduattan standart TL mevduata geçişlerde geçerli. Münasebetiyle vatandaşın bankaya birebir gittiğinde karşılaştığı mevduat faizi oranları yüzde 40’lı düzeylerin de altına inebiliyor. Bankaların resmiyette duyurduğu mevduat faizi oranlarıyla, şubeye gidildiğinde ‘müşteri bazlı’ verilen faiz oranları ortasındaki fark da bariz biçimde düştü. Örneğin özel bir bankada yüzde 42 olarak duyurulan mevduat faizi oranının, ‘tezgâh altında’ en fazla yüzde 44’e yükseldiğini gözlemledik. Bu da, geçen sene nisan ayında 30 puanı aşan bu farkın gelinen noktada 2 puana kadar gerilediğini ortaya koyuyor.
İHTİYAÇ DA GERİLEDİ
Hürriyet’ten Gamze Bal’ın haberine nazaran, Merkez’in faiz indirim sürecine başlamasıyla birlikte bir başka düşüş de muhtaçlık kredisi faizlerinde yaşanıyor. TCMB datalarına nazaran, geçen yıl mart ayında yüzde 86.15’e yükselerek tarihi tepe düzeyine ulaşan ortalama gereksinim kredisi faizi, yeni yılın birinci günlerine kadar da yüzde 70’li düzeylerde seyrediyordu. Lakin 17 Ocak haftası prestijiyle yüzde 68.30’a inen gereksinim kredi faizleri de TL mevduat faizi üzere 10 ayın en düşük düzeyine gerilemiş oldu. Tekrar de Merkez’in faiz indirimine başladığı 26 Aralık’tan bu yana muhtaçlık kredisi faizindeki gerileme toplamda 1 puana bile ulaşamadı.
Diğer kredi faizlerindeki sıkılık da devam ediyor. 26 Aralık’tan bu yana konut kredisi faizi 0.6 puan, ticari kredi faizi 1.18 puan geriledi; taşıt kredisi faizi ise yüzde 36.13’ten yüzde 47.30’a yükselerek 11 puanı aşan bir yükseliş yaşadı.
‘MEVDUAT SİYASET FAİZİNİ TAKİP EDER’
Mevduat faizi de siyaset faizi üzere kısa vadeli bir faiz olduğu için, TCMB faizindeki düşüş mevduata birebir yansıyor. Lakin siyaset faizindeki düşüşün kredi faizlerine yansıması daha yavaş, daha düşük oranlarda oluyor.
Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın, “Genelde daima bu türlü olur, Merkez siyaset faizini indirdiğinde evvel mevduat faizi buna reaksiyon verir. Faiz indirimleri devam ettiği sürece mevduat faizi de birebir istikamette hareket eder fakat kredi faizleri mevduatta daha geç ve daha yavaş iner. Bu türlü de devam etmesini bekliyoruz” dedi.
Ayrıca, kredi-mevduat makasının genişlemesinin bankaları en azından nominal olarak daha kârlı hale getireceğine dikkat çeken Aydın, münasebetiyle bu durumdan bankacılık bölümünün olumlu etkilenmesinin beklendiğine işaret etti.
HAZİRANA KADAR 10 PUAN DÜŞER
Bu yıl PPK’nın toplamda 8 kere toplanacağını, birincisinin de 23 Ocak’ta toplandığını anımsatan Aydın, hazirandaki PPK da dahil birinci 4 toplantıda faizin 250’şer baz puan inmesinin beklendiğini aktardı. İkinci toplantının 6 Mart’ta, üçüncüsünün 17 Nisan’da, dördüncüsünün de 19 Haziran’da yapılacağı göz önüne alınırsa, Aydın’ın beklentisi yılın birinci yarısına kadar siyaset faizinde toplam 10 puanlık düşüş yaşanması istikametinde. Münasebetiyle haziran sonuna kadar mevduat faizinin de buna paralel bir düşüş kaydetmesi bekleniyor.
KREDİLER DAHA GEÇ VE YAVAŞ
Aydın, siyaset faizi düşerken ve düşmeye devam etmesi beklenirken kredi faizlerinin daha geç ve daha yavaş inmesinin nedeninin ‘sıkı para siyasetinin devam etmesinden’ kaynaklandığını anlattı. “Merkez faiz indirim sürecinde olsa da, enflasyon düşüyor olsa da aslında sıkı para siyaseti devam ediyor. Beklenen enflasyonun üzerinde bir siyaset faizi belirleniyor” diyen Aydın, “Dolayısıyla bu aydan itibaren muhtemelen, gerçekleşen enflasyonun da üzerinde kalmaya başlayacak. Artık hem gerçekleşen hem beklenen enflasyona nazaran müspet gerçek faiz vermeye başlanacak. Merkez Bankası da çabucak kredi faizlerinin düşürülüp iç talebe ekstra katkı sağlanmasını istemiyor. Zira bu enflasyonist olur” diye konuştu.
KREDİDE GEVŞEME İKİNCİ YARIDA
Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler de mevduat faizindeki 4.5 puanlık gerilemenin siyaset faizindeki toplam 5 puanlık düşüşe paralel seyrettiğini vurguladı ve bu düşüşün kredi tarafına tam olarak yansımasının yılın ikinci yarısından sonra olacağına işaret etti. Bunun bir nedeninin ‘kredi büyümelerine getirilen sınırlar’ ve ‘iç tüketimde talep tarafında zayıflık olmaması’ olduğunu söyleyen Gönençler, “Merkez Bankası bu tarafı gevşetmeyecektir, gelen sinyaller de bu istikamette. Tüketim tarafında zayıflık yok. Hasebiyle kredi tarafını gevşetip tüketimi daha da canlandırmak istemezler” değerlendirmesinde bulundu.
MERKEZ’DEN YENİ TAHLİL: MEVDUAT KÜÇÜKSE FAİZİ DE DÜŞÜK
Merkez Bankası’nın ‘Ekonomi Notları’ çalışmasında, mevduat büyüklüğünün, mevduat faiz oranları üzerinde tesir ettiğine dikkat çekildi. Çalışmada, ‘bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranlarının, mevduat büyüklüklerine nazaran bariz olarak ayrıştığı’ ve ‘küçük dengeli mevduata, büyük dengeli mevduata nazaran daha düşük faiz oranı’ uygulandığı belirtildi. Tahlilde, yüksek ve düşük dengeli mevduat faiz oranları ortasındaki farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para siyasetinin sıkılaştığı devirlerde yükseldiği aktarıldı. Türk lirasına geçiş amaçlarının uygulanmakta olduğu 2022’nin son çeyreği sonrasında ise faiz farklılaşmasının daha da arttığı ortaya kondu. Buna nazaran, 2022 sonrasında düşük mevduatla (100 bin TL altı) yüksek mevduatlara (1 milyon TL üstü) uygulanan faiz oranları ortasındaki makasın daha da açıldığı görüldü. Ayrıyeten, bankaların büyüklüğünün de mevduat büyüklüğüne nazaran faiz farklılaşmasına tesir ettiği belirtildi.
patronlardunyasi.com
