Olaf Scholz döneminde Alman ekonomisi neden büyümedi?

Scholz, Almanya’nın yeşil dönüşümüne kıymetli yatırımlar yaparak İkinci Dünya Savaşı sonrası ekonomik patlamaya atıfta bulunan yeni bir Wirtschaftswunder (Ekonomi mucizesi) vaat etti, lakin iktisat onun devrinde neredeyse hiç büyümedi. GSYH 2022’de yüzde 1.4 arttıktan sonra, takip eden iki yılda azaldı ve pandemi öncesi düzeyde dinginleşti. Büyüme eksikliği nedeniyle daha da berbatlaşan kamu maliyesi, üç koalisyon partisi ortasında bir çekişme konusu haline geldi.

İŞSİZLİK YÜKSELİYOR

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde yaşanan güç fiyatları şoku ve dünya ticaretindeki yavaşlama üzere birtakım aksilikler Berlin’in denetimi dışındaydı. Lakin ING’nin küresel makro başkanı Carsten Brzeski, Scholz hükümetinin daima arbede ve iletişimsizlikle “politika belirsizliği” yaratarak işleri daha da kötüleştirdiğini savundu. Memleketler arası yatırımcılar bunu fark etti ve ülkeyi giderek daha fazla dışladı. Almanya’nın büyük ölçüde ihracata bağımlı imalat dalı – iktisadının bel kemiği – ağır darbe aldı.

Baskı, Amerika‘da 2017’de vazifeye gelen birinci Trump idaresiyle başladı. Akabinde fabrikaların kapandığı ve global tedarik zincirlerinin büyük ölçüde etkilendiği 2020-21 Covid-19 salgınında Alman üretimi tabana vurdu ve o vakitten beri toparlanmakta zorlanıyor. İşgücü piyasasında yıllar süren nispi istikrarın akabinde, Ukrayna savaşının başlamasının akabinde işsizlik yine yükselmeye başladı.

VOLKSWAGEN KRİZİ

Sağlık, eğitim ve kamu idaresi alanlarında çalışanlara olan talep artmaya devam ettiğinden ve önümüzdeki yıllarda çok sayıda yaşlı personel emekli olacağından, ekonomistler yüzyılın başında görülen işsizlik düzeylerine geri dönülmesini beklemiyor. Almanya’nın en büyük sanayi patronu Volkswagen’in 2030 yılına kadar ülkedeki 35.000 istihdamı azaltmayı ve 730.000‘den fazla araç için yerli üretim kapasitesini sökmeyi planlamasıyla, otomotiv sanayisinin krizi geçen yıl kaynama noktasına ulaştı. Rekabetçi elektrikli araçlar sunmakta zorlanan Alman araba üreticileri, en değerli ihracat pazarları olan Çin‘de pazar hisselerini kaybettiler ve kendi ülkelerinde yeni Çinli rakiplerle müsabakaya başladılar. Scholz hükümeti tarafından bütçe kısıtlamalarını gidermek için 2023’ün sonlarında kararlaştırılan elektrikli arabalara yönelik sübvansiyonların ansızın sona erdirilmesi, bölümün yerli fabrikalarının birçoklarını bataryalı arabalar üretmek için yeni dönüştürdüğü bir periyotta elektrikli araç satışlarını azalttı.

KİRA ARTIŞI SARSIYOR

Almanya’nın uzun müddettir devam eden konut meşakkati, son yıllarda düşen inşaat faaliyetleri, vatandaşların daha büyük daire ve konutlara olan dileği ve ülkeye yerleşen göçmenlerin artan baskısı nedeniyle daha da berbatlaştı. Scholz’un her yıl 400.000 konut inşa etme vaadini yerine getirememesi nedeniyle sorun bilhassa büyük kentlerde önemli boyutlara ulaştı. Hükümetin esasen sıkı bir biçimde düzenlenen piyasada kira artışlarını yasal olarak sınırlama teşebbüslerine karşın, tüm hanelerin yüzde 50’sinden fazlasının kiracı olduğu bir ülkede yeni mukaveleler için kiralar keskin bir formda yükseldi.

ENERJİ MALİYETLERİ YÜKSEK

Enerjiye aç imalat dalı için uzun müddettir ucuz Rus gazına bağımlı olan Almanya, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 2022’de Avrupa’nın birçoklarına tedariki kesmesinin akabinde alternatifler bulmak için yarışmak zorunda kaldı. Almanya kimilerinin korktuğu elektrik kesintilerinden kaçınmış olsa da, ülke yalnızca tüketiciler için değil, birebir vakitte rekabet gücünü engelleyen sanayi için de yüksek güç maliyetleriyle uğraş etmeye devam ediyor.

Scholz, Putin’in savaşının Alman güvenlik ve savunma siyasetinde bir Zeitenwende’ye (dönüm noktası) yol açtığını söyledi. Ukrayna’yı silahlandırmayı taahhüt etti ve yıllarca yetersiz yatırım yapılan Bundeswehr’i hedefe uygun hale getirmek için 100 milyar euro’luk özel bir fon açıkladı. Lakin bu yürekli açıklamasına karşın Scholz, Kiev’e ağır toplar ve tanklar tedarik etme konusunda ayak sürüyerek müttefiklerini kızdırdı.

Şansölye ayrıyeten Moskova ile tansiyonun tırmanmasından korktuğu için Ukrayna’ya uzun menzilli Taurus füzeleri göndermeyi de reddetti. Yeniden de Almanya savaştan ziyan gören ülkeye askeri takviye sağlayan ikinci en büyük ikili tedarikçi haline geldi. Kendi askeri hazırlığına gelince, Almanya 2024 yılında, Soğuk Savaş’tan bu yana birinci kere GSYH’nin yüzde 2’sini savunmaya harcama istikametindeki NATO maksadına ulaştı. Batılı bir savunma yetkilisine nazaran Almanya silahlı kuvvetlerini elden geçirme eforuna girişti ve bu şiddetli bir uğraş olmaya devam ediyor.

HÂLÂ FAKS KULLANIYORLAR

Almanya‘nın ulaşım, güç ve irtibat altyapısı, kısmen ülkenin katı kamu açığı kuralları nedeniyle yıllarca yetersiz yatırım yapılmasından muzdarip. Eski Başbakan Angela Merkel periyodunda 2009 yılında anayasaya konulan borç freni, bölgesel idarelerin yeni borç almasını ve federal devletin rastgele bir yılda GSYH‘nin yüzde 0.35’inden fazla borçlanmasını engelliyor. Bunun sonucunda da yaşlanan bir demiryolu ağı, çökmekte olan otoyollar ve yıkılan köprüler ortaya çıkıyor. Trenleri giderek daha geç kalkan Deutsche Bahn’ın modernizasyon için 45 milyar euro’ya muhtaçlığı olduğu varsayım ediliyor. Ülkenin yeni teknolojileri benimsemesi yavaş oldu. 2023 yılında yapılan bir ankette, Almanya’daki şirketlerin yüzde 82’si hala faks makinesi kullandıklarını söyledi. Almanya ayrıyeten OECD’deki en düşük fiber geniş bant penetrasyon oranlarından birine sahip. Geçen yıl koalisyondan çekilen liberal FDP‘den ayrılan Ulaştırma Bakanı Volker Wissing, onarıma gereksinimi olan 4.000 köprünün bir listesini çıkardı. Demiryolu ağını güzelleştirmek için on yıl sürecek 27 milyar euro’luk bir program başlattı ve 40 yüksek süratli demiryolu “koridoru” inşa etmeyi hedefledi. Lakin bu projelerin finansmanı belirsizliğini koruyor zira hükümet 2025 bütçesi kabul edilemeden çöktü.

Ekonomistlere nazaran Almanya’nın bir sonraki başbakanı kim olursa olsun, büyük ölçüde imalat ve Çin’e ihracata dayalı bir ekonomik modelin yapısal kırılganlıklarıyla gayret etmek zorunda kalacak.Ekonomik fikir kuruluşu Ifo’nun tahminler başkanı Timo Wollmershäuser, Almanya‘nın ikinci dünya savaşından bu yana en uzun sakinlik devrini yaşadığını söyledi. Wollmershäuser, “Dünyadaki başka yerlerle karşılaştırıldığında, şirketler üzerindeki vergi, bürokrasi ve güç maliyetlerinin yükü yüksek, dijital, güç ve ulaşım altyapısının yenilenmesi daha yavaş ilerliyor ve nitelikli emekçi kasveti daha belirgin” diye ekledi.

patronlardunyasi.com