Türklerin gayrimenkul alımı için yurt dışına çıkar­dığı döviz hacmi büyümeye devam ediyor

Karşılığında vatandaş­lık verilmesinin de etki­siyle son on yılda süratle bü­yüyerek Türkiye’nin ca­ri süreçler istikrarında kıymetli bir gelir ka­lemi haline gelen ya­bancı alımlarında frene; Türklerin yurt dışı gayrimenkul ya­tırımlarında ise gaza basma eğilimi giderek belirginleşiyor. Bu yı­lın birinci dokuz ayında, Türklerin gayrimenkul edinimi için yurt dışına çıkardığı döviz, yabancıla­rın bu maksatla getirdiği fiyata yaklaştı.

DOKUZ AYDA 50 MİLYAR TL’LİK ALIM

Merkez Bankası’nın açıkladı­ğı son ödemeler istikrarı verile­rine nazaran ocak-eylül devrinde Türklerin yurt dışı gayrimen­kul yatırımları dolar bazında ge­çen yılın eş periyoduna nazaran yüzde 14,7 arttı. Artış eğiliminin baş­ladığı 2023’ün birinci dokuz ayında 1 milyar 330 milyon dolar olan Türklerin yurt dışında gayri­menkul alımına ödediği döviz, bu yıl birebir periyotta 1 milyar 526 milyon dolara ulaştı.

Mer­kez Bankası’nın ortalama dolar alış kuru ile çevrildiğinde Türk­lerin öbür ülkelerde taşınmaz alımı için transfer ettiği paranın 50 milyar dolara yaklaştığı be­lirlendi.

Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, yabancıların Türkiye’deki gay­rimenkul yatırımları ise ocak-ey­lül periyodunda geçen yılın eş dö­nemine nazaran yüzde 23,8 düşüşle 2 milyar 188 milyon dolara gerile­di. Buna nazaran gayrimenkul alımı için dışarı çıkan döviz, bu hedefle getirilen meblağın yaklaşık yüzde 70’ine ulaştı. Geçen yılın eş dö­neminde bu oran yüzde 46 dü­zeyindeydi.

2023’ün ocak-eylül devrinde yabancıların gayri­menkul alımı için Türkiye’ye ge­tirdikleri dövizden Türklerin bu emelle yurt dışına götürdükleri sermaye düşüldüğünde bu alan­da 1 milyar 540 milyon dolar olan net giriş, bu yıl tıpkı devirde 57 daha az olmak üzere 662 milyon dolarda kaldı.

Eylül sonu prestijiyle son bir yılda ise yabancılar Türkiye’den 2 milyar 878 milyon dolarlık gay­rimenkul satın alırken, Türkle­rin yurt dışındaki alımları 1 mil­yar 978 milyon dolara ulaştı. Yıl­lık bazda karşılıklı gayrimenkul yatırımlarında net giriş 900 mil­yon dolar oldu.

MAKAS GİDEREK KAPANIYOR

Merkez Bankası datalarına gö­re yabancıların birinci defa 2013 yı­lında 3 milyar doları, 2014’te 4 milyar doları, 2018’de 5 milyar doları aşan Türkiye’den gayri­menkul alımlarının yıllık hac­mi, 2022 yılında 6,3 milyar do­larla en yüksek seviyeye ulaştık­tan sonra düşüşe geçti.

2023’ün birinci dokuz ayında 2,9 milyar dolar olan kelam konusu meblağ, yılın tü­münde 3,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu yıl birinci dokuz ay­da 2,2 milyar dolar dolayında ka­lan yabancı alımlarının yılın tü­münde 2,7-2,8 milyar dolar do­layında kalacağı varsayım ediliyor.

Türklerin birinci kere 2017’de 341 milyon dolar olarak istatistik­lere giren yurt dışı gayrimenkul alımlarının yıllık hacmi ise özel­likle 2022’de 628 milyon ve 2023 yılında 1 milyar 782 milyon do­larla katlanarak büyüdü. Bu yıl ocak-eylül devrinde 1,5 milyar doları geçen Türklerin yurt dışı alımlarının yılın tümünde 2 mil­yar doları aşması bekleniyor.

Türkiye İstatistik Kuru­mu’nun (TÜİK) ekim sonu iti­barıyla açıkladığı konut satış is­tatistikleri de alımlarda yabancı hissesinin süratle düştüğünü ortaya koydu. Ekim ayında Türkiye ge­nelinde satılan konut sayısı ge­çen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 76,1 artışla 165 bin 138 adet olur­ken, bunun içinde yabancıla­ra satılanların sayısı yüzde 16,3 düşüşle 2 bin 122 adede geriledi. Ocak-ekim devrinde 1 milyon 112 bin 374 konut satılırken, bu­nun 19 bin 212 adedini yabancı­lar aldı. On aylık periyotlar itiba­rıyla toplam satışlar yüzde 11,9 artarken, yabancılara satılanla­rın sayısı 37,2 azaldı.

Türkiye’de satılan konut­lar içinde 2022’de yüzde 4,5’e ulaşan yabancılara satışın pa­yı, 2023 yılının tümünde yüzde 2,9’a, bu yıl birinci on ay prestijiyle da yüzde 1,7’ye kadar geriledi. “

TÜRKLER NEDEN YURT DIŞINDA KONUT ALIYOR?

Yurt dışında konut alan Türklerin büyük bö­lümünü, gelir dağılımında bozulmanın da et­kisiyle ortaya çıkan yeni varlıklı kesim içinde “yatırımcı” tip alıcılar ile çocuklarının eğitimi ve mesleği için uzun vadede yurt dışına yer­leşip orada yaşamak isteyenler oluşturuyor. Bu eğilim son vakitlerde ABD ve Avrupa’da yaşanan ekonomik kriz nedeniyle gayrimen­kul fiyatlarının görece uygun seviyelere in­mesi ile daha da arttı.

Yurt dışında ki­ra gelirinin gayri­menkulün satış fiyatından çok daha süratli artması da maddi imkanları olan kesiti dış ülkelerde alıma yönelten faktörlerin ba­şında geliyor. Dolar bazında kira geliri el­de edip Türkiye’de harcamanın avanta­jı, yurt dışı konut alımını cazip kılıyor. Bu ortada Türk vatandaşlarının gide­rek büyüyen vize sorunu da onla­rı, oturma müsaadesi, ikili vatandaşlık üzere imkanları da beraberinde sunan yurt dışı konut alımı­na itiyor.

YABANCI ALIMLARI NEDEN DÜŞÜYOR?

Yabancıların konut alımlarındaki süratli artışta, karşılığında vatandaşlık verilmesi tesirli olmuştu. 2016 ve 2017’de yapılan yasal düzenlemelerle yabancı yatırımcıların konut almak şartı ile Türk vatandaşlığı almasının önü açılmıştı.

2017’deki düzenlemede 1 milyon dolar olan vatandaşlık almak için gerekli taban taşınmaz alım bedeli, 2018’de 250 bin dolara düşürülmüştü. Bu düzenleme ile evvelki periyotlarda de Türkiye’nin kıyı kentlerine ilgi duyan Ruslar ve Avrupalıların yanında, siyasal, toplumsal istikrarsızlık, iç savaş üzere durumların yaşandığı Orta Doğu ülkeleri yurttaşlarından konut alımı için ağır bir akın başladı. Vatandaşlık karşılığında alınan konutların 5 yıl müddetle satılmaması kaidesi bulunuyordu.

Bu müddetin 2023’te dolması ile yabancılar vatandaşlık karşılığı aldıkları konutları satmaya başladılar. Bu bireylerin sattığı konutların alıcılarının büyük kısmını de yeniden vatandaşlık almak isteyen yabancılar oluşturdu. Fakat bölge ülkelerindeki karışıklıkların yol açtığı demografik hareketlerin yavaşlaması, mültecileşme oranının düşmesi ve Türk vatandaşlığı almak için gerekli minimum konut alım bedelinin 400 bin dolara çıkarılması üzere gelişmeler yabancı alımlarının azalmasında tesirli oldu.

patronlardunyasi.com